02.05.2019
Biyogaz, organik atıkların ayrışmasından doğal olarak üretilen bir biyoyakıt türüdür. Gıda artıkları ve hayvansal atıklar gibi organik maddeler anaerobik ortamda (oksijensiz ortamda) parçalandığında, esas olarak metan ve karbondioksitten oluşan bir gaz karışımı açığa çıkarırlar. Bu ayrışma, anaerobik ortamda gerçekleştiği için, biyogaz üretim süreci de anaerobik fermantasyon olarak bilinir.
Anaerobik fermantasyon, organik maddeyi parçalamak için fermantasyon sürecini kullanan doğal atıktan enerji formudur. Hayvan gübresi, yiyecek artıkları, atık su ve kanalizasyon, anaerobik fermantasyon yoluyla biyogaz üretebilen organik madde örnekleridir. Biyogazın (tipik olarak %50-75) yüksek metan içeriğinden dolayı yanıcıdır ve bu nedenle enerji kaynağı olarak kullanılabilir. Biyogaz, doğanın geri kazanım / bertaraf yeteneğini taklit eden bir teknolojidir. Hem endüstriyel hem de evsel biyogaz sistemleri, günümüz dünyasında oldukça popüler hale gelmiştir. Uygulama ve verimlilik arttıkça, biyogaz sera gazlarının azaltılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Temiz bir enerji kaynağı ve organik atıkların yenilenebilir bir kaynağı olarak, biyogaz hem gelişmiş hem de sanayileşmiş birçok ülkelerde uygulanmaktadır.
Türkiye’de Biyogaz
Türkiye, biyogaz ile ilgili ilk çalışmalara 1957 yılında, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü ile başlamıştır. 1960’lı yıllarda biyogazla ilgili çalışmalar yoğunlaşmış ve bazı Devlet Üretme Çiftliklerinde pilot tesisler kurulmuştur. Tarım Bakanlığı’na bağlı Toprak sS Araştırma Enstitüsü bünyesinde 1963 yılında başlatılan çalışmalarla, 5 adedi Eskişehir Toprak Su Araştırma Enstitüsünde, 2 adedi Eskişehir’in köylerinde ve biri de Çorum deneme istasyonunda olmak üzere toplam 8 adet biyogaz tesisi kurulmuştur. 1975 yılından sonra Toprak Su Araştırma Enstitüsü ve 1980’li yıllarda Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü kapsamında yürütülen biyogaz üretimi çalışmaları uluslararası bazı anlaşmalarla desteklenmiştir. Daha sonraki dönemlerde, özellikle 1980’li yılların başlarında Köy Hizmetleri Ankara Toprak Su Araştırma Enstitüsü’nde bir biyogaz birimi kurulmuş ve biyogazın ülke çapında yaygınlaştırılma çalışmaları, Doğu illerinden başlayarak biyogaz tesislerini kırsal kesimde yaygınlaştırmak amaçlanmıştır. Anlaşılmayan bir nedenle biyogaz ile ilgili çalışmalar 1987 yılında durgunlaşmış ve 2000’li yıllara kadar devam etmiştir.
Sonraki yıllarda yenilenebilir enerji kaynaklarına ilgi ve ihtiyaçların artması ile birlikte bu alanda yapılacak yatırımlara destek verilmesi amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesi amacıyla 10/5/2005 tarih ve 25819 sayılı resmi gazete ile 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun yürürlüğe girmiştir. Bu süreçten sonra gün geçtikçe artan nüfus yoğunluğu ve gelişen teknoloji ile birlikte ülkemizde yenilenebilir bir enerji kaynağı olan biyogaz üzerine yatırım ve çalışmalar artmaya başlamış, biyogaz tesisleri daha popüler hale gelmiştir.
Türkiye, birçok Avrupa Ülkeleri’nden daha fazla biyogaz potansiyeline sahiptir. Buna paralel olarak, biyogaz ile ilgili önemli projeler ve yatırımlar yapılarak, verimli pek çok tesis kurulmuştur. Geçtiğimiz 15 yılda, Türkiye biyogaz sistemlerini benimseyerek hem evsel hem de daha büyük anaerobik fermantasyon tesislerini erişilebilir, verimli ve kullanışlı hale getirmek için çalışmıştır. Depolama alanları aşırı yüklendiğinden ve metan salınımı daha fazla endişe verici bir sorun oluşturduğundan, atıkları enerjiye dönüştürmek için biyogaz sistemlerinin kullanılmasının faydaları giderek daha önemli hale gelmiştir.
Dünya çapında yenilenebilir enerji kaynaklarına olan ilgi, ivme toplamaktadır. Günümüzde birçok biyogaz tesisi kurulmakta ve biyogaz üretimi artmaktadır. Biyogaz tesislerinin ve üretiminin avantajlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Biyogazın Avantajları
● Yenilenebilir enerji kaynağı olması
● Düşük maliyetli bir kaynak olması
● Sera etkisini azaltması
● Toprak ve su kirliliğini azaltması
● Organik gübre elde edilmesi
Şeklinde sıralanabilir.
